Wierzby plecionkarskie
Bardzo wiele gatunków wierzby można wykorzystać do wyplatania przedmiotów użytkowych i konstrukcji o charakterze budowlanym. Istnieją jednak różne odmiany, posiadające różną jakość, a także swoje specyficzne właściwości, decydujące o sposobach wykorzystania wikliny. Do wyplatania obiektów, koszy i innych struktur nadają się wierzby uprawne. Najbardziej popularne u nas gatunki to:
• wierzba migdałowa, zwana też trójpręcikową (Salix trianda),
• wierzba amerykańska (Salix americana),
• wierzba purpurowa (Salix purpurea),
• wierzba długokończysta (Salix dasyclados),
• wierzba wiciowa, powszechnie zwana konopianką (Salix viminalis),
• oraz wierzba biała zwisająca (Salix alba var. vitellina).
Dodatkowo należy wymienić pochodzącą z Ameryki Północnej ciemnobrązową wierzbę czerniejącą (Salix nigra), która jest odpowiednia do konstruowania obiektów i elementów ramowych. Warto zorientować się, jakie szczególne odmiany rosną oraz wykorzystywane są w Twojej okolicy. Oprócz głównych gatunków istnieją bowiem gatunki mniej popularne, a także liczne podgatunki i krzyżówki (hybrydy), które powstały przypadkowo lub zostały wyhodowane. Również ich wygląd (kolor, forma liści, długość witek) może się znacznie różnić. Każdy gatunek wierzby posiada dodatkowo właściwości uwarunkowane rodzajem podłoża, klimatem oraz stanowiskiem. Dlatego w różnych rejonach i krajach występują różne odmiany wierzb, należących do gatunków głównych.
Tak zwana wiklina plecionkarska jest sprzedawana i używana najczęściej w postaci rocznych prętów. Rozróżnia się pręty niekorowane oraz korowane (białe lub gotowane). Wysuszona wiklina niekorowana jest określana jako zielona, a wyroby z niej wykonane jako wyroby z wikliny zielonej. Biała wiklina jest okorowana. Ścina się ją po okresie wegetacji, a następnie zanurza w wodzie. Pręty chłoną wodę i czasem wypuszczają małe korzonki. Gdy miazga prętów wiklinowych się uaktywni, dzięki czemu staną się one gotowe do korowania, ściąga się z nich korę za pomocą zdzieraka. Właściwy moment wykonania tej czynności następuje wiosną, gdy soki roślinne się uaktywniają i wędrują w górę między drewnem a korą. Inny sposób korowania polega na gotowaniu wikliny na parze lub w wodzie i ściąganiu kory dopiero po tym zabiegu. Różne składniki zawarte w korze (np. garbniki) powodują, że na skutek gotowania pręty uzyskują trwały czerwonobrązowy odcień. Gotowana wiklina jest też suszona na słońcu, przez co jej odcień jeszcze bardziej się pogłębia. Z tak przygotowanego surowca plecie się często kosze dla psów i kotów oraz koszyki na zakupy. Sprzedaje się też wiklinę malowaną. W razie potrzeby można pomalować wiklinę samodzielnie, używając bejcy do drewna, farb lazurujących i barwników do tkanin. Malować można jednak tylko korowaną wiklinę, a zastosowane farby powinny być światło- i wodoodporne. Jeśli tworzymy konstrukcje na wolnym powietrzu, używamy głównie wierzby niekorowanej. Niezależnie od tego, czy wykonujemy wyroby do wnętrz, czy też konstrukcje zewnętrzne, przed podjęciem pracy musimy wiklinę namoczyć, żeby stała się elastyczna i miękka.