Prowadzenie jabłoni i grusz w formie szpaleru swobodnego
Formując koronę szpalerową swobodną staramy się uzyskać przewodnik, na którym osadzone są poziome konary, skierowane w dwie przeciwległe strony w płaszczyźnie rzędu. Najniższe konary formujemy w odległości około 0,5 m od ziemi, a najwyższe — 2,5 m. Liczba konarów i odległości między nimi są dosyć dowolne. Wykorzystując do formowania konarów większość pojawiających się na przewodniku pędów, otrzymamy korony mające 10-12 konarów. Koronę szpalerową formujemy stosując przede wszystkim przyginanie pędów. Przez przyginanie nadajemy pędom odpowiednie położenie i kierunek wzrostu. Zmuszamy drzewo do utworzenia płaskiej ściany w ciągu trzech lub czterech lat po założeniu sadu.
Cięcie drzew w pierwszym roku po posadzeniu jest podobne jak przy formowaniu korony prawie naturalnej. Jeśli sadzone są drzewa rozgałęzione, to już w trakcie sadzenia należy je ustawiać w ten sposób, aby najsilniejsze przyrosty znalazły się w linii rzędu. Drzewa nierozgałęzione należy przyciąć w odległości 60-80 cm od ziemi. Drzewom rozgałęzionym należy usunąć pędy od dołu do wysokości 50 cm, a wyżej tylko te pędy, które rosną dokładnie w kierunku międzyrzędzia. Przewodniki należy skrócić do 50 cm. Pozostawionych pędów bocznych można nie skracać, jeśli tylko istnieje możliwość podlewania drzewa w czasie suszy.
Szpalery swobodne formuje się w zasadzie sadząc drzewa jednoroczne. Można wykorzystać do tego celu, również drzewa dwuletnie, szczególnie gdy mają cienkie elastyczne rozgałęzienia, które już w pierwszym roku można odpowiednio przygiąć. Jeśli posadzone drzewa dwuletnie mają rozgałęzienia nieliczne i sztywne to należy je usunąć. Przewodnik trzeba wówczas przyciąć na wysokości 60—80 cm od ziemi i zaczynać formowanie od drugiego roku.
Formowanie korony szpalerowej można usprawnić zakładając na przewodnik opisane już klamerki. Trzeba to zrobić w maju lub w czerwcu. Niektórzy sadownicy używają do tego celu klamerek z gwoździem założonym w sposób pokazany na rysunku. Klamerka zmusza pęd do poziomego wzrostu, a gwóźdź kieruje pęd w kierunku rzędu.
Przyginanie pędów rozpoczynamy na drugi rok po założeniu sadu, a jedynie wtedy gdy sadzone były drzewa dwuletnie, to już w pierwszym roku. Na wiosnę należy przygiąć pędy do położenia poziomego i skierować w płaszczyznę rzędu. Nie wszystkie pędy boczne dadzą się przygiąć. Niektóre z nich są zbyt sztywne, lub też rosną prostopadle do rzędu i te trzeba wyciąć. Pędy przygięte trzeba wiązać sznurkami w pożądanej pozycji. Można wiązać je do pnia, lecz przy formowaniu szpalerów jest to praca mało wydajna. Najlepiej jest przywiązywać pędy do szpilek z hakiem wbitych w ziemię pod drzewami, w odległości około 0,5 m od pnia. Pod każdym drzewem trzeba wbić 2 szpilki, dokładnie w linii rzędu. Szpilki można łatwo zrobić z drutu średnicy 5—8 mm. Drut trzeba pociąć na odcinki długości 70 cm, a następnie jeden koniec zagiąć w kształcie haka. Po przygięciu pędów bocznych należy skrócić przewodnik do 50 cm powyżej ostatniego rozgałęzienia.
W niektórych krajach formuje się szpalery przy rusztowaniach złożonych ze słupków i rozpiętych między nimi drutów. Rusztowania takie są konieczne jedynie dla drzew karłowych. Będą one opisane w rozdziale o formowaniu drzew karłowych. Grusze silnie rosnące, oraz jabłonie silnie rosnące i karłowe nie wymagają rusztowań. Przyginanie pędów można znacznie usprawnić nawijając sznurek na szpulkę, którą przymocowuje się do pasa.