Narzędzia i urządzenia do cięcia drzew i krzewów

Do cięcia drzew i krzewów owocowych służą sekatory, piłki i noże. Sekatory znajdują najbardziej wszechstronne zastosowanie. Dzielimy je na: ręczne, oburęczne, tyczkowe i pneumatyczne. Sekatory ręczne mogą być jednoostrzowe lub dwuostrzowe, a sekatory jednoostrzowe mogą mieć stalnicę płaską lub nożową. Konstrukcja sekatora ma wpływ na wydajność pracy, potrzebną siłę do przecięcia pędu i na stan rany po cięciu.

Doskonałymi sekatorami ręcznymi ze stalnicą nożową są sekatory szwajcarskiej firmy „Felco” i angielskiej „Wilkinson”. Sekatory „Felco były importowane w niewielkich ilościach do kraju. Niektóre spółdzielnie rzemieślnicze w kraju produkują sekatory na wzór „Felco”, lecz są one znacznie gorsze od szwajcarskich. Duży wybór sekatorów ręcznych różnej wielkości i kształtu dostarcza Fabryka Wyrobów Nożowych „Gerlach” w Drzewicy. Jakość ich jest przeciętna. Do cięcia drzew w sadzie nadają się tylko sekatory duże z tej wytwórni. Sekatory ręczne ze stalnicą płaską typu „Rolcut” produkowane są w niewielkich ilościach przez spółdzielnie rzemieślnicze. Jakość ich jest zróżnicowana. Sekatorami ręcznymi można ciąć pędy średnicy do 15 mm. Do cięcia grubszych pędów służą sekatory oburęczne. W sprzedaży znajdują się obecnie dobrej jakości sekatory oburęczne z fabryki „Gerlach”. Sekatorem oburęcznym można ciąć pędy o średnicy do 25 mm.

Z sekatorów tyczkowych przydatnym do cięcia drzew jest sekator konstrukcji Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach ze sztywną dźwignią. Umożliwia on cięcie pędów o średnicy do 25 mm. Sekatory tego typu są produkowane w niewielkich ilościach przez spółdzielnie rzemieślnicze. Sekatory tyczkowe z dźwignią pociągane za sznurek nie nadają się do cięcia drzew w sadach.

W Europie Zachodniej i w Ameryce używa się powszechnie do cięcia drzew sekatorów pneumatycznych, które czynią pracę znacznie lżejszą. Sekator pneumatyczny składa się ze sprężarki, przewodów, rękojeści i ostrza tnącego. Sprężarkę podwiesza się zazwyczaj na ciągniku i napędza przez wałek przekaźnikowy mocy. Przewiduje się, że w nadchodzących latach będą produkowane w kraju odpowiednie do tego celu zestawy sprężarkowe, natomiast sekatory pneumatyczne będą importowane z Włoch. Sekatorem pneumatycznym można ciąć pędy o średnicy do 40 mm.

Piłki ogrodnicze służą do wycinania gałęzi i konarów. W sprzedaży znajdują się piłki bez pałąka ręczne i tyczkowe oraz piłki z pałąkiem. Do cięcia drzew w sadach najlepsze są ręczne piłki bez pałąka, lekko zakrzywione, zwane „lisim ogonem”. Dobrej jakości piłki tego typu produkuje Fabryka Pił i Narzędzi w Wapiennicy. W starych sadach przydatne są piłki osadzane na tyczce lub piłki mechaniczne.

Coraz rzadziej używa się do cięcia młodych drzew w sadach noża ogrodniczego zwanego sierpakiem (rys. 44). Cięcie nożem ma tę zaletę, że rany po cięciu są równe i gładkie. W stosunku do cięcia sekatorem cięcie nożem jest mało wydajne. Nożem może ciqć tylko pracownik wykwalifikowany, gdyż inaczej może dojść do poważnego skaleczenia się.

Wybór narzędzi do cięcia ma duży wpływ na wydajność pracy i na wysiłek pracownika. Ciekawe badania na ten temat wykonał Matecki w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Stwierdził on, że na owocujących drzewach ciętych co roku aż 90 % wycinanych pędów ma średnicę do 15 mm, co oznacza, że pędy te można wyciąć sekatorem ręcznym. Czas cięcia jednego pędu sekatorem ręcznym jest bardzo krótki i stąd praca nim jest najbardziej wydajna.

Wysiłek przy cięciu sekatorem ręcznym jest większy niż przy cięciu sekatorem oburęcznym lub pneumatycznym. Cięcie sekatorem ręcznym, mimo że wydajne, jest uciążliwe i wymaga silnych rąk. Przy zatrudnieniu w sadzie pracowników nie nawykłych do cięcia lub kobiet, znacznie lepsze są sekatory oburęczne. Oszczędzają one siły pracownika. Sekatorem oburęcznym można wyciąć 95% pędów. Pozostałe pędy i gałęzie wycina się piłką.

Najmniej wysiłku wymaga praca sekatorem pneumatycznym. Najnowsze modele tych sekatorów są bardzo lekkie nie męczące rąk. Praca tutaj ogranicza się do naciskania przycisku. Przy wycinaniu dużej ilości drobnych pędów sekator pneumatyczny nie zwiększa wydajności pracy w stosunku do sekatorów ręcznych. Pracownik z sekatorem pneumatycznym jest bowiem mniej operatywny od pracownika z sekatorem ręcznym. Przewagę nad cięciem ręcznym zyskuje się, gdy cięcie polega na wycinaniu grubszych pędów, bo praktycznie nie potrzeba wtedy sięgać po piłkę. W sadach szpalerowych, gdzie drzewa tworzą ciągłą ścianę można przy odpowiedniej organizacji podnieść wydajność pracy o 30—40% stosując zamiast sekatorów ręcznych sekatory pneumatyczne. W takim przypadku jedna sprężarka obsługuje 2 lub 4 sekatory.

Ilość i grubość wycinanych pędów na drzewach waha się w szerokich granicach i zależy od wielu czynników. Matecki podaje, że na jabłoniach w pełni wyrośniętych (wiek 17—19 lat) szczepionych na Antonówce wycina się od 150—250 pędów u odmiany Jonatan i 260-470 pędów u odmiany Bankroft. Pracownik w ciągu jednego dnia pracy musi wykonać co najmniej 5 tysięcy cięć, jakość narzędzi odgrywa więc olbrzymią rolę.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *