Cięcie młodych drzew i krzewów — zmniejszając liczbę pędów owoconośnych i pąków kwiatowych powoduje prawie zawsze obniżenie plonu owoców. Dlatego drzewa młode poleca się ciąć tylko z konieczności i możliwie słabo. Inaczej jest z drzewami starszymi. Po wejściu drzew w okres obfitego owocowania, to znaczy w 6—8 lat po posadzeniu do sadu, wytwarzają one dużą ilość pędów owoconośnych, na których tworzą znacznie więcej pąków kwiatowych niż to jest konieczne do uzyskania dużego plonu owoców. Jeśli owocowanie nie jest regulowane przez cięcie, co ma miejsce u drzew nie pielęgnowanych, to zawiązuje się na drzewie nadmiar owoców. Jest ich dużo, lecz nie mogą one wyrosnąć. Plon nie ma odpowiedniej wartości handlowej.
Na starszych jabłoniach wystarczy gdy 5—10°/o kwiatów wyda owoce. Przy obfitym kwitnieniu można więc usunąć 1/3 kwiatów nie powodując istotnego ubytku plonu. Cięcie starych drzew polegające na prześwietlaniu koron nie obniża plonu lub obniża go, ale w sposób nieznaczny (tabela).
Tabela. Wpływ cięcia na wielkość plonu w zależności od wieku jabłoni półkarłowych (wg A. Miki, A. Jackiewicz. M. Potockiej)
| Odmiana | Suma plonu owoców w kg na drzewo | |||
| jabłonie młode (3-7 lat) | jabłonie starsze (8-11 lat) | |||
| cięcie
słabe |
cięcie
silne |
cięcie
słabe |
cięcie
silne |
|
| Mclntosh | 135 | 79 | 387 | 340 |
| Bankroft | 113 | 97 | 265 | 270 |
| Jonatan | 112 | 88 | 250 | 235 |
| Golden Delicious | 129 | 110 | 309 | 304 |
Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że w nowoczesnych sadach nie tylko korony drzew prześwietla się, lecz jednocześnie reguluje ich wielkość. Drzewa przycina się od góry, aby miały wysokość w granicach od 2,5 do 3,0 m i ogranicza się cięciem rozrastanie koron na boki, aby zmieściły się na powierzchni kilku lub kilkunastu metrów kwadratowych. W tych warunkach korony drzew są o wiele mniejsze niż korony drzew rosnących swobodnie i proporcjonalnie do tego mniejszy jest plon owoców w przeliczeniu na drzewo. Ograniczając przez cięcie wielkość drzew ograniczamy potencjalne plony jakie indywidualne drzewo mogłoby wydać. Godzimy się jednak z tym wiedząc, że o dochodzie z sadu decyduje nie wielkość plonu z drzewa, lecz wielkość plonu z hektara. Owoce z wierzchołka wysokiego drzewa są często strącane przez wiatr. Ilość małych drzew jest znacznie większa niż dużych i są one łatwiejsze do pielęgnowania, a ponadto koszty zbioru owoców z drzew niskich są znacznie niższe niż z drzew wysokich.
Omówione wyżej zależności odnoszą się również do krzewów owocowych. Na plantacjach towarowych wielkość krzewów jest ograniczona przez cięcie, stąd też plony z jednego krzewu są niższe niż w warunkach, gdy krzewy rosną w sposób nieregulowany.
Zdarza się niekiedy, że sadownik posadzi sad nadmiernie gęsto i próbuje go utrzymać w tej gęstej rozstawie przez bardzo intensywne cięcie drzew. Jeśli cięcie jest bardzo intensywne to może ono nawet na starszych drzewach zahamować tworzenie się pąków kwiatowych, kwitnienie i owocowanie. Po każdym wiosennym cięciu drzewa dają liczne i długie pędy, a owocowanie jest słabe. Sad zamiast produkować owoce produkuje bezużyteczne drewno.
Warto postawić pytanie czy można za pomocą cięcia podnieść plon owoców przynajmniej w sporadycznych wypadkach? Otóż niektóre doświadczenia dają właśnie taki rezultat. Weźmy dwie kwatery dorosłych jabłoni, z których jedna jest nie cięta i ma drzewa wysokie i gęste. Druga kwatera cięta ma drzewa niskie, korony luźne. Na pierwszej nie będzie można wykonać skutecznego opryskiwania, toteż plony owoców mogą być niższe niż na kwaterze drugiej, odpowiednio ciętej. Pozytywne działanie cięcia na wielkość plonu jabłek jest w opisanym przypadku tylko pozorne, wynikające z warunków ochrony drzewa przed chorobami i szkodnikami.