Systemy cięcia drzew owocowych

Jabłonie, grusze, śliwy, wiśnie, morele i brzoskwinie wymagają regularnego cięcia co roku po wejściu w okres owocowania. Coroczne cięcie zaczyna się gdy drzewa osiągną wiek 5-8 lat. W sadach owocujących stosowane są 4 główne systemy cięcia.
Cięcie prześwietlające

Jak sama nazwa wskazuje celem tego cięcia jest ułatwienie przenikania światła słonecznego do wnętrza korony drzewa. Prześwietlanie polega głównie na rozrzedzeniu korony, a niekiedy i na obniżeniu drzewa i ograniczeniu jego rozmiarów.

Podczas prześwietlania usuwamy nadmiar gałęzi z korony. Usuwamy także gałęzie martwe lub chore. Jeśli drzewa nie były cięte uprzednio przez kilka lat, to trzeba usuwać całe konary, gałęzie i drobne gałązki owoconośne. Na zaniedbanych jabłoniach i gruszach trzeba niekiedy wyciąć od 1/3 do 2/3 gałęzi, aby nadać koronie pożądany kształt i gęstość. Na drzewach ciętych regularnie co roku prześwietlanie jest słabsze. Wycinamy przede wszystkim silne pędy jednoroczne, zwane wilkami, gałązki rosnące w kierunku środka korony, gałązki krzyżujące się i pokładające się jedna na drugiej. Przy prześwietlaniu jabłoni wycina się zwykle mniej więcej 20% gałęzi i młodych pędów.

Prześwietlanie jest najbardziej powszechnym systemem cięcia jabłoni, grusz i śliw w Europie i w Ameryce. W sadach polskich stosuje się wyłącznie prześwietlanie. Jest to system łatwy i wydajny. Umożliwia utrzymanie drzew przez wiele lat w określonym kształcie, rozmiarze i zagęszczeniu.

Cięcie odnawiające

Cięcie odnawiające polega na utrzymywaniu określonej rotacji pędów owoconośnych w koronie drzewa. Drzewo cięte tą metodą ma konary, na których znajdują się pędy owoconośne w wieku od 1 do 3 lat. W zależności od gatunku drzew utrzymuje się na drzewie pędy 2—3-letnie lub pędy 1-3-letnie. Pędy zbędne usuwane są na wiosnę. Żadna gałązka owoconośna nie pozostaje na drzewie dłużej niż 3 lata. W sadach brzoskwiniowych z reguły pozostawia się tylko pędy jednoroczne, lecz i to nie wszystkie, w określonych odległościach na konarze, zwykle co 30—60 cm.
W sadach morelowych pozostawia się pędy jednoroczne i dwuletnie. W sadach jabłoniowych pędy 1—3-letnie lub 2—3-letnie. W sadach gruszowych i wiśniowych ten system cięcia bywa rzadko stosowany. Cięcie odnawiające jest niezastąpione w uprawie brzoskwiń, które owocują przede wszystkim na pędach jednorocznych. W Europie bywa ono wykonywane w sadach jabłoniowych, morelowych i śliwowych. W Polsce nie jest praktykowane.
Cięcie odnawiające nie jest trudne, lecz pochłania więcej czasu niż prześwietlanie. Stosując cięcie odnawiające łatwiej jest uzyskać regularne owocowanie drzew niż przy cięciu prześwietlającym. Można go polecić jako uzupełnienie prześwietlania, na przykład wycinanie gałązek najstarszych, a pozostawienie młodszych.

Cięcie na krótkopędy

Ten system cięcia wywodzi się z ogrodów przypałacowych i dworskich. W ogrodach nadawano drzewom wymyślne i często kunsztowne kształty, a następnie dla zachowania tych kształtów stosowano cięcie na krótkopędy. Cięcie wykonywano na wiosnę i uzupełniano je letnim uszczykiwaniem pędów. Z ogrodów, cięcie na krótkopędy trafiło do sadów towarowych. Stosowane było głównie we Francji, Anglii, w Australii i Nowej Zelandii. W tych ostatnich dwóch krajach cieszy się do dziś dużą popularnością.
Cięcie na krótkopędy rozpoczynano na młodych drzewach w okresie formowania koron i prowadzono przez cały okres życia drzew. Drzewa jak wiadomo tworzą krótkopędy i długopędy. Przy tym sposobie cięcia pozostawia się na konarach wszystkie krótkopędy. Długopędy są skracane do kilku oczek wiosną lub latem. Po skróceniu wyrastają z pozostawionych oczek zarówno krótkopędy jak i długopędy. Pierwsze pozostawia się, a drugie skraca ponownie. Po kilku latach konary pokrywają się krótkopędami, z których wyrastają długopędy wymagające corocznego przycinania. Wskutek corocznego skracania długopędów konary nie rozgałęziają się, lecz zachowują ten kształt jaki został im nadany w czasie formowania korony.
Cięcie na krótkopędy pochłania 2-3 krotnie więcej czasu niż prześwietlanie. Jest to cięcie intensywne i dlatego opóźnia ono wejście drzew w okres owocowania i obniża plony owoców w stosunku do cięcia prześwietlającego. Najlepsze rezultaty daje w uprawie karłowych grusz. Umożliwia uzyskanie szczególnie okazałych owoców przy stosunkowo małych nakładach pracy i niewielkiej obniżce plonu. W sadach towarowych bywa stosowane coraz rzadziej. W Polsce nie jest prawie znane.

Cięcie odmładzające

Jak wskazuje nazwa celem tego cięcia jest odmładzanie drzewa. Mimo że każdy system cięcia działa na drzewo odmładzająco, bo pobudza je do wydania dużej liczby pędów młodych, to cięcie odmładzające daje najlepsze rezultaty. Cięcie to polega na skróceniu wierzchołków konarów i gałęzi. Na dużych drzewach skraca się konary o 1-3 m, to znaczy tnie się je w miejscu dwu, trzy lub nawet pięcioletniego przyrostu.
Cięcia odmładzającego nie można wykonywać corocznie, a jedynie co kilka lat. U nas poleca się je przede wszystkim w starszych sadach wiśniowych. Cięcie odmładzające łączy się zwykle z prześwietlaniem koron. Po wykonaniu tego cięcia plon w następnym roku jest niższy niż przed cięciem, ale po dwu lub trzech latach przewyższa plon z okresu przed zabiegiem. Cięcie odmładzające poprawia jakość owoców i regularność owocowania.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *