Budowa drzew cz.2

Kierunek wzrostu pędów regulowany jest przez hormony roślinne (auksyny), które tworzą się w rosnących pędach wierzchołkowych i liściach. Przemieszczają się one w dół pędu. Jeśli pędy rosną intensywnie dopływ hormonów wzrostowych jest większy niż przy wzroście słabym, co sprawia, że pędy przyjmują położenie bardziej poziome. Kąty rozwidleń zawarte między przewodnikiem a pędami bocznymi są wtedy szersze.

Kąty pod jakim odchodzą konary od przewodnika mają istotne znaczenie w konstrukcji drzewa. Kąty te zwane kątami rozwidleń mogą być szerokie lub ostre. Jeśli konary odchodzą od przewodnika pod szerokim kątem, to są one z nim mocno powiązane co sprawia, że korona obciążona owocami nie rozłamuje się. Pod masą owoców konary odginają się nieraz aż do ziemi, lecz korona nie rozdziera się. Jeśli natomiast kąt między konarami i przewodnikiem jest ostry to powiązanie jest słabe. W rozwidleniach między konarami i przewodnikiem gromadzą się warstwy martwej kory, które uniemożliwiają powstanie mocnej konstrukcji. Tkanki wzmacniające biegną obok siebie niemal równolegle i łatwo dochodzi do rozerwania obciążonych konarów.

Konary rozwidlają się w gałęzie, a te z kolei w drobniejsze gałązki owoconośne. Gałązki owoconośne są to różne rodzaje pędów jednorocznych i wieloletnich. Zazwyczaj dzielimy je na pędy długie, zwane długopędami i pędy krótkie, zwane krótkopędami. Za długopędy przyjęto uważać pędy długości powyżej 20 cm, za krótkopędy -pędy 20-centymetrowe i krótsze. Niektóre krótkopędy różnią się istotnie od długopędów budową morfologiczną, inne różnią się tylko długością. Wśród krótkopędów wyróżnia się zwykle prątki, ciernie, strzałki, sęczki i buławki.

Silne pędy, które wybijają z nasady konarów i na przewodniku przyjęto nazywać wilkami. Wilki nie różnią się istotnie od pozostałych długopędów po^a tym, że silnie rosną i osiągają pod koniec lata od 0,5 do 1,5 m długości. W sadach są zwykle usuwane co roku. Jeśli pozostawi się je, zamieniają się w gałęzie lub gałązki owoconośne.

Pąki kwiatowe u drzew owocowych tworzą się zarówno na długo-pędach jak i na krótkopędach. U jabłoni i grusz pąki kwiatowe tworzą się głównie na krótkopędach. Już w drugim roku życia drzew z niektórych oczek na pędach długich wyrastają krótkopędy i tworzą pąki kwiatowe.

U niektórych odmian jabłoni na przykład Mclntosh, Spartan, i mutantów krótkopędowych (Starkrimson) tworzą się niemal wyłącznie pąki kwiatowe na krótkopędach. Inne odmiany, takie jak Jonatan, Idared, Golden Delicious tworzą około 1/3 pąków kwiatowych na długopędach, a 2/3 na krótkopędach.

Śliwy, morele i wiśnie owocują zarówno na krótkopędach jak i na długopędach. Czereśnie tworzą pąki kwiatowe niemal wyłącznie na krótkopędach. Tylko znikomy procent pąków kwiatowych znajduje się u nasady długopędów. U brzoskwiń najwartościowsze pąki kwiatowe powstają na silnych długopędach.

Krótkopędy tworzą się z reguły na starszych pędach, a więc w głębi korony, Długopędy natomiast powstają głównie na peryferiach korony. Jeśli drzewo owocuje na krótkopędach. to jego główna strefa owoconośna leży wewnątrz korony. Jeśli w owocowaniu biorą udział obydwa rodzaje pędów to strefa owoconośna rozciąga się od nasady konaru aż po jego wierzchołek. Wreszcie jeśli owocowanie odbywa się głównie na długopędach to strefa owoconośna występuje na peryferiach korony. Te charakterystyczne właściwości owocowania drzew uwzględnia się przy cięciu i formowaniu koron. Drzewa owocowe tworzą trzy rodzaje pąków: liściowe, kwiatowe i mieszane. Z pąków liściowych rozwijają się liście i nowe pędy. Pąki liściowe osadzone są głównie wzdłuż pędów długich i na ich szczycie. Widać je już latem na pędach, w kątach liści. Potocznie zwane są też oczkami. Pąki liściowe są małe, wydłużone, spiczasto zakończone i przylegające do pędów.

Właściwe pąki kwiatowe, dające początek wyłącznie kwiatom znajdujemy u drzew pestkowych: śliw, moreli, czereśni, wiśni i brzoskwiń. Są one zawsze większe od pączków liściowych, tępo zakończone, odstające od pędów. U śliw, moreli i brzoskwiń pąki te osadzone są często w grupach po 2 lub 3. Na długopędach tworzą się one w kątach liści zwykle parami, obejmując między sobą jeden pąk liściowy. Na starszych pędach czereśni pąki kwiatowe zebrane są w bukiety po 3, 5 lub nawet 10 razem. Na jednorocznych pędach czereśni znajdujemy je przede wszystkim u podstawy. Na długopędach wiśni występują zwykle pojedynczo wzdłuż pędu.

U jabłoni i grusz — obok pąków liściowych występują pąki mieszane, z których wyrastają kwiaty, liście i pędy. Z pąka rozwija się zwykle kwiatostan złożony z 5-7 kwiatów i 3-5 liści. Pąki mieszane jabłoni i grusz nazywane są potocznie kwiatowymi. Mówiąc o pąkach kwiatowych jabłoni i grusz mamy na myśli pąki mieszane, kwiatostanowe.

U podstawy pędów (przede wszystkim jabłoni i grusz), znajdujemy wiele małych pąków liściowych, które pozostają w uśpieniu nie rozwijając się przez wiele lat. Pąki te nazywamy śpiącymi. Pąki śpiące wybijają w pędy zwykle po silnym cięciu drzew.

Pąki kwiatowe drzew owocowych zaczynają się tworzyć na początku lata roku poprzedzającego, a więc na kilka miesięcy przed kwitnieniem. Już w lipcu powstają pąki na krótkopędach, które najwcześniej kończą wzrost. W sierpniu i we wrześniu powstają zaczątki pąków kwiatowych na długopędach. Proces rozwoju kwiatów w pąkach trwa aż do późnej jesieni. Częściowo uformowane pąki kwiatowe nie są zdolne do dalszego rozwoju aż nie przejdą kilkutygodniowego okresu chłodu. Jest to okres bezwzględnego spoczynku pąków. Po przejściu okresu chłodu (zwykle na początku zimy), wszystkie pąki są zdolne do dalszego rozwoju, lecz nie pozwala na to zbyt niska temperatura. Dalszy rozwój pąków następuje na przedwiośniu, wtedy gdy temperatura powietrza podniesie się powyżej 10°C.

Tworzenie się pąków kwiatowych już na 8—10 miesięcy przed terminem kwitnienia drzew ma ogromne znaczenie praktyczne. Stan drzew i sposób ich pielęgnacji w tym także i cięcia podczas lata decyduje o intensywności kwitnienia i wielkości plonu w następnym roku.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *